Branża spożywcza w UK skrywa mroczne sekrety, przez które konsumenci tracą zdrowie

Eksperci, z którymi przeprowadzono rozmowy, wyjaśnili, w jaki sposób producenci żywności wykorzystują nasze uwarunkowania genetyczne, zachęcając do przejadania się i usuwając ze swoich produktów kluczowe zdrowe składniki.

Specjaliści twierdzą, że odbywa się to kosztem utraty zdrowia szczególnie przez najuboższe rodziny, a państwo traci miliardy funtów, aby zwalczać negatywne konsekwencje tych działań.

Sposobem na tańszą żywność jest jej przetwarzanie - wyjaśnia Thijs van Rens, profesor ekonomii na Uniwersytecie Warwick, który kieruje badaniami nad żywnością na tej uczelni.

Oznacza to dodawanie konserwantów, soli i cukru, przy jednoczesnym usuwaniu błonnika, który może powodować psucie się żywności. Pozwala to obniżyć koszty przechowywania, transportu i ilości marnowanej żywności.

Niedawny raport Food Foundation wykazał, że produkty o wyższej zawartości cukru, soli i tłuszczu kosztują średnio 4,30 funta za 1 000 kalorii, podczas gdy zdrowsze alternatywy kosztują 8,80 funta.

O ile jednak pomaga to zwiększyć zyski, to jednocześnie szkodzi naszym jelitom - i sprawia, że chcemy jeść coraz więcej.

"Nasze ciała nie mogą funkcjonować bez błonnika" - zauważa profesor Tim Jackson, ekonomista z dziedziny ekologii w University of Surrey.

Oprócz skrócenia okresu przydatności do spożycia żywności, błonnik spowalnia również wchłanianie cukru i węglowodanów oraz przyczynia się do tego, że ludzie czują się pełni. Bez niego ludzie doświadczają ostrzejszych skoków insuliny, przez co stają się głodni.

Uczucie głodu po zjedzeniu niezdrowej żywności jest wspomagane przez dodanie cukrów prostych, które przyspieszają wchłanianie w porównaniu z bardziej złożonymi węglowodanami.

"Kiedy firmy przetwarzają żywność, robią to w celu maksymalizacji zysków. W ten system wbudowane są również zachęty dla firm, aby starały się skłonić ludzi do nadmiernego spożywania ich produktów" - tłumaczy prof. Rens.

Po dodaniu soli, produkt końcowy ma "radykalnie" dłuższy okres przydatności do spożycia i pobudza łaknienie wpisane w naszą genetykę.

"Ludzkie pragnienie tych składników zostało przekazane przez przodków, którzy żyli w środowiskach, gdzie sól, tłuszcz i cukier były rzadkością, podczas gdy błonnika było pod dostatkiem" - wyjaśnia prof. Jackson.

"Przemysł przetwórczy ma również dostęp do strategii ekonomicznych typowych dla wysoko uprzemysłowionych sektorów, aby obniżyć ceny, które nie są osiągalne dla rolnictwa generalnie produkującego zdrowszą żywność" - dodaje brytyjski ekonomista.

W związku z tym producenci czerpią korzyści z ekonomii na wielką skalę dzięki łatwiej dostępnym fuzjom i przejęciom, mają większą siłę finansową - a tym samym większą siłę do lobbowania przeciwko regulacjom - i mogą badać wpływ żywności na mózg oraz zmieniać składniki, aby "prawie niemożliwe było jej nie jeść".

"Przedstawiliśmy te twierdzenia Federacji Żywności i Napojów (FDF), stowarzyszeniu handlowemu, które wspiera brytyjskich producentów żywności i napojów, i wskazało na rządowy okrągły stół ekspertów Office for Science w 2023 r., który stwierdził, że istnieje niewiele dowodów na to, że żywność sama w sobie uzależnia" - poinformował prof. Jackson.

FDF twierdzi, że jego członkowie dostarczają na brytyjski rynek spożywczy o jedną czwartą mniej kalorii, jedną czwartą mniej cukru i jedną trzecią mniej soli niż w 2015 roku.

Koszt produkcji żywności mierzy się nie tylko środkami pieniężnymi, ale także nakładem czasowym.

Przygotowanie zdrowszych posiłków z pełnych składników zajmuje więcej czasu, podczas gdy przetworzona żywność o długim okresie przydatności do spożycia może być łatwiej pakowana i sprzedawana w sposób, który przemawia do wygody.

Prof. Rens twierdzi, że różnica w cenie między zdrową a niezdrową żywnością doprowadziła do "ogromnej nierówności żywieniowej lub dietetycznej, co następnie przekłada się na nierówności zdrowotne".

Według raportu Food Foundation, w pierwszym roku nauki w szkole, dzieci z najmniej zamożnych 20% populacji są prawie dwa razy bardziej narażone na otyłość niż dzieci z najbogatszych 20% populacji.

Zeszłoroczna analiza opracowana dla Komisji ds. Żywności, Rolnictwa i Obszarów Wiejskich wykazała, że w ujęciu pieniężnym koszt chorób przewlekłych spowodowanych przez niezdrowy system żywnościowy w Wielkiej Brytanii wyniósł prawie 268 miliardów funtów rocznie.