Raport: Brytyjski rząd "zawiódł swoich obywateli" w czasie Covidu

To pierwszy z dziewięciu raportów, które mają powstać w efekcie dochodzenia badającego przygotowanie i reakcję władz na pandemię. Wyszczególniono w nim "kilka istotnych błędów", w tym przygotowania do "niewłaściwej pandemii" - pandemii grypy. Przedstawiono także 10 zaleceń, w tym gruntowny przegląd sposobu, w jaki władze Wielkiej Brytanii przygotowują się na sytuacje kryzysowe.

Przewodnicząca komitetu prowadzącego publiczne dochodzenie w tej sprawie - członkini Izby Lordów i emerytowana sędzia Sądu Apelacyjnego Heather Hallett - zauważa w swoim raporcie, że Wielka Brytania musi być lepiej przygotowana na przyszłość, ponieważ "nie jest kwestią czy, ale kiedy" będzie miała miejsce kolejna pandemia.

"Nigdy więcej nie można pozwolić, aby choroba doprowadziła do tak wielu zgonów i cierpienia" – napisała we wstępie baronowa Hallett.

"Nie waham się stwierdzić, że procedury, planowanie i polityka cywilnych struktur awaryjnych w całym Zjednoczonym Królestwie zawiodły obywateli wszystkich czterech krajów (Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej – przyp. red.). Wystąpiły poważne błędy ze strony państwa i poważne wady w naszych systemach ratunkowych. To nie może się powtórzyć" – stwierdziła po publikacji.

W raporcie oceniono, że Wielkiej Brytanii "brakowało odporności" w 2020 roku i była "źle przygotowana do radzenia sobie z katastrofalną sytuacją kryzysową, nie mówiąc już o pandemii Covid-19, która faktycznie uderzyła".

Spowolnienie poprawy stanu zdrowia, pogłębiające się nierówności zdrowotne i wysoki poziom wcześniej istniejących chorób długoterminowych, takich jak choroby serca, cukrzyca i otyłość, sprawiły, że kraj stał się "bardziej podatny", natomiast usługi publiczne "działały blisko granic możliwości, jeśli nie poza nimi".

Prowadzący dochodzenie zapoznali się z dowodami na temat potencjalnego wpływu prowadzonej na początku poprzedniej dekady polityki oszczędności. Przyznając, że politycy musieli podejmować decyzje przy ograniczonych środkach finansowych, w raporcie podkreślono, że "właściwe przygotowanie do pandemii kosztuje" a "ogromne koszty finansowe, gospodarcze i ludzkie" są dowodem na to, że wydawanie pieniędzy jest niezbędne, a koszty braku działania będą znacznie wyższe.

"Jedyna strategia brytyjskiego rządu na wypadek pandemii, pochodząca jeszcze z 2011 r. i dotycząca grypy, była przestarzała i brakowało jej możliwości dostosowania" - stwierdziła Hallett dodając, że strategia ta "nigdy nie została odpowiednio przetestowana".

W czasie pierwszego okresu dochodzenia, w czerwcu i lipcu zeszłego roku, który był postawą opublikowanego raportu, zbadano 103 tys. dokumentów, zapoznano się z zeznaniami 213 świadków i kolejnych 68 przesłuchano. Dalsze fazy przesłuchań mają potrwać do 2026 roku.

Od marca 2020 r. do maja 2023 r., kiedy Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła koniec "globalnego stanu nadzwyczajnego dla zdrowia", w Wielkiej Brytanii z powodu zachorowań na Covid zmarło prawie 227 000 osób.

Wyniki raportu skomentował premier Keir Starmer. "Bezpieczeństwo i ochrona kraju powinny zawsze być na pierwszym miejscu" – stwierdził w swoim oświadczeniu.

"Ten rząd stara się wyciągnąć wnioski z dochodzenia i wprowadzić lepsze środki w celu ochrony i przygotowania nas na skutki jakiejkolwiek przyszłej pandemii" - dodał.

Starmer wyraził też współczucie "wszystkim, którzy stracili w tym czasie ukochaną osobę".