"FT": Wstępne przesłanki wskazują, że azerbejdżański samolot zestrzelili Rosjanie

Samolot Azerbaijan Airlines leciał ze stolicy Azerbejdżanu, Baku, do Groznego w Czeczenii w południowej Rosji, kiedy zboczył z trasy i rozbił się w Kazachstanie. W katastrofie zginęło 38 osób, przeżyło 29.

Większość pasażerów samolotu Embraer 190 stanowili obywatele Azerbejdżanu. Na pokładzie znajdowało się również 16 Rosjan oraz kilku obywateli Kazachstanu i Kirgistanu.

We wstępnych oficjalnych raportach opublikowanych w dniu katastrofy Rosja podała, że gęsta mgła zmusiła samolot do zmiany planowanego miejsca lądowania w Groznym i próby lądowania w Kazachstanie, gdzie rozbił się po prawdopodobnym uderzeniu w stado ptaków.

Tego samego dnia prezydent Azerbejdżanu oświadczył, że został poinformowany o przekierowaniu samolotu z powodu złych warunków pogodowych.

Zostało to jednak zakwestionowane przez ekspertów i urzędników w USA, w regionie i na Ukrainie, którzy przytoczyli dowody na to, że rosyjska obrona powietrzna działała w tym czasie nad Groznym w odpowiedzi na ukraiński atak dronów. Załączyli oni również zdjęcia rozbitego samolotu, noszącego ślady wyglądające na uszkodzenia odłamkami.

Szef Centrum Zwalczania Dezinformacji przy Radzie Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy Andrij Kowalenko napisał w mediach społecznościowych, iż "Rosja miała zamknąć przestrzeń powietrzną nad Groznym, ale tego nie zrobiła. Samolot został uszkodzony przez Rosjan i wysłany do Kazachstanu, zamiast lądować awaryjnie w Groznym i ratować życie ludzi".

Zdaniem specjalistów agencji bezpieczeństwa lotniczego Osprey, pojawiające się nagrania "wraku i okoliczności panujących w przestrzeni powietrznej w południowo-zachodniej Rosji, wskazują na możliwość, że samolot został trafiony przez jakąś formę ostrzału przeciwlotniczego".

Zdaniem ekspertów organizacji, rosyjskie władze winny były zamknąć przestrzeń powietrzną "jeżeli zamierzały użyć systemów zagłuszania i systemów przeciwlotniczych". Anonimowy urzędnik amerykańskiej administracji stwierdził, iż "najłagodniejszym wytłumaczeniem, dlaczego tego nie zrobili, jest niekompetencja".

Zdjęcia z miejsca katastrofy pokazują, że przód samolotu został w połowie zniszczony, ale duża część ogona pozostała nienaruszona. Ogon wydaje się być pokryty śladami uderzenia i małymi przebiciami, które według ekspertów wojskowych mogą być zgodne z uderzeniem systemu obrony przeciwlotniczej.

"Otwory w kadłubie są bardzo podobne do tych, w które uderzają pociski rakietowe powietrze-powietrze, a także pociski przeciwlotnicze wystrzeliwane przez systemy obrony powietrznej" - wyjaśnił Rusłan Lewiew, analityk wojskowy i szef Conflict Intelligence Team, grupy zajmującej się badaniami typu open source.

Tymczasem rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow stwierdził, że przedwczesne jest spekulowanie na temat przyczyn katastrofy.

Także władze Kazachstanu uznały, że składanie winy na ostrzał rakietowy przed zakończeniem śledztwa jest "nieetyczne".

Rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego wyjaśnił, że Stany Zjednoczone zapoznały się z raportami, ale odesłał dziennikarzy do władz Azerbejdżanu i Kazachstanu, ponieważ śledztwo znajduje się w toku.