Indian author Banu Mushtaq winner of the 2025 International Booker Prize

Wczoraj wieczorem w Tate Modern w Londynie ogłoszony został zdobywca Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025. Na krótkiej liście nominowanych znalazło się sześć książek, m.in. "Do perfekcji" Vincenza Latronico, a także dzieła autorów z Japonii, Francji, Danii i Indii.

"To naprawdę coś nowego dla czytelników anglojęzycznych (...) piękne historie pełne życia. Ta książka rzuca wyzwanie i poszerza nasze rozumienie tłumaczenia" - oświadczył uzasadniając przyznanie nagrody indyjskiej pisarce przewodniczący jury Max Porter. Nagrodę o wartości 50 000 funtów podzielą między siebie autorka i tłumaczka Deepa Bhasthi.

Mushtaq jest prawniczką i wybitną obrończynią praw kobiet. Walczy z uciskiem kastowym i religijnym w Indiach. 12 opowiadań "Heart Lamp", które zostały napisane w latach 1990–2023, opisuje życie kobiet i dziewcząt w patriarchalnych społecznościach w południowych Indiach. Inspiracją do napisania tych historii były doświadczenia kobiet, które zwróciły się do Mushtaq o pomoc.

"Heart Lamp" to pierwsza książka przetłumaczona z kannada, języka, którym posługuje się około 65 milionów ludzi, nominowana do Międzynarodowej Nagrody Bookera. Banu Mushtaq jest drugą indyjską autorką, która zdobyła tę nagrodę po Geetanjali Shree, która została jej laureatką w 2022 roku.

Międzynarodowa Nagroda Bookera (ang. The International Booker Prize, wcześniej The Man Booker International Prize) została ustanowiona w 2005 r. w Wielkiej Brytanii. Na początku była przyznawana co dwa lata za twórczość w języku angielskim dla pisarzy z całego świata; nominowane mogły zostać również powieści napisane w innych językach, lecz szeroko dostępne w angielskim tłumaczeniu (w 2005 r. nominowany był Stanisław Lem).

Pierwszym laureatem był albański pisarz Ismail Kadare. Od 2016 r. nagroda przyznawana jest co roku jednej książce przetłumaczonej na język angielski, opublikowanej w Wielkiej Brytanii lub Irlandii. Wynosi 50 tys. funtów, dzielone równo między autora i tłumacza.

W 2018 r. jako pierwsza pisarka z Polski wyróżniona tą nagrodą została Olga Tokarczuk za powieść "Bieguni" ("Flights"), przełożoną przez Jennifer Croft, która razem z tłumaczką Antonią Lloyd-Jones przybliża dzieła noblistki anglosaskiej publiczności.

W tym roku na krótkiej liście nominowanych znalazło się sześć książek: "A Leopard-Skin Hat" Anne Serre, tłum. Mark Hutchinson (oryginalny język: francuski); "Heart Lamp" Banu Mushtaq, tłum. Deepa Bhasthi (oryginalny język: kannada); "Under the Eye of the Big Bird" Hiromi Kawakami, tłum. Asa Yoneda (oryginalny język: japoński); "Small Boat" Vincenta Delecroix, tłum. Helen Stevenson (oryginalny język: francuski); "On the Calculation of Volume I" Solvej Balle, tłum. Barbara J. Haveland (oryginalny język: duński). Jedyną z nominowanych książek do tej pory przetłumaczonych na język polski jest "Do perfekcji" Vincenza Latronico (tłum. ang. Sophie Hughes, oryginalny język: włoski), która 14 maja ukazała się nakładem wyd. Czarne w przekładzie Katarzyny Skórskiej.

Książki wybrane zostały przez jury pod przewodnictwem Maxa Portera, pisarza, autora licznych bestsellerów. W gronie jury znalazł się również poeta, reżyser, fotograf Caleb Femi, pisarka i dyrektorka wydawnicza Wasafiri Sana Goyal, niejednokrotnie nominowany do Bookera autor i tłumacz Anton Hur, a także piosenkarka i autorka tekstów Beth Orton.

Laureatką Międzynarodowego Bookera 2024 została niemiecka pisarka Jenny Erpenbeck za powieść "Kairos" w przekładzie Michaela Hofmanna.